การประเมินผลสัมฤทธิ์ของประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 108/2557 เรื่อง การปฏิบัติต่อผู้ต้องสงสัยว่ากระทำผิดตามกฎหมายเกี่ยวกับยาเสพติด เพื่อเข้าสู่การบำบัดฟื้นฟูและการดูแลผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู Ex-Post Evaluation of Notification of the National Council for Peace and Order No. 108/2557 on Treating the Suspects of Drug-related Offences to Access Treatment and Rehabilitation and Aftercare of Rehabilitated People

          การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อประเมินผลสัมฤทธิ์ของการบังคับใช้ประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 108/2557 เรื่อง การปฏิบัติต่อผู้ต้องสงสัยว่ากระทำผิดตามกฎหมายเกี่ยวกับยาเสพติด เพื่อเข้าสู่การบำบัดฟื้นฟูและการดูแลผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู และเพื่อเสนอแนะแนวทางการแก้ไขปรับปรุงกฎหมายดังกล่าว โดยเป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ ผลการศึกษา พบว่า กฎหมายฉบับนี้มีประโยชน์ต่อผู้เสพยาเสพติดในการได้รับการบำบัดฟื้นฟูโดยไม่ถูกดำเนินคดีทำให้ไม่มีประวัติอาชญากรรม โดยผลการประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย มีดังนี้ 1. ด้านการค้นหา พบว่า เป้าหมาย ตัวชี้วัด หรือทัศนคติเจ้าหน้าที่หน่วยงานแตกต่างกันในด้านการนำตัวผู้เสพเข้าบำบัดและการส่งดำเนินคดี 2. ด้านการคัดกรอง พบปัญหาการแยกประเภทกลุ่มผู้ใช้ ผู้เสพ และผู้ติดที่อาจยังไม่ชัดเจน ทำให้ส่งตัวผู้เสพเข้าบำบัดไม่ตรงกับสภาพความรุนแรงของการเสพ 3. ด้านการบำบัดฟื้นฟู พบว่า ศูนย์ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเปิดรับผู้เสพเข้าบำบัดเป็นรุ่น ทำให้เกิดช่องว่างที่ผู้เสพไม่สามารถเข้ารับการบำบัดในศูนย์ฯ ตลอดเวลาได้ 4. ด้านการติดตามดูแลผู้ผ่านการบำบัดฟื้นฟู พบว่าไม่สามารถติดตามได้อย่างต่อเนื่อง โดยเสนอแนะให้สร้างระบบเครือข่ายการค้นหาผู้เสพยาเสพติดในชุมชน พัฒนาระบบคัดกรองและบำบัดรักษาโดยแยกประเภทผู้เสพตามระดับความรุนแรงของการเสพยาเสพติด และการพัฒนาชุมชนต้นแบบการบำบัดฟื้นฟูโดยการมีส่วนร่วมของชุมชน

คำสำคัญ:   การประเมินผลสัมฤทธิ์ของกฎหมาย  การบำบัดฟื้นฟูผู้ติดยาเสพติด  กฎหมายยาเสพติด  ประกาศคณะรักษาความสงบแห่งชาติ ฉบับที่ 108/2557

          This research aimed at executing ex-post evaluation of Notification of the National Council for Peace and Order No. 108/2557 on Treating the Suspects of Drug-related Offences to Access Treatment and Rehabilitation and Aftercare of Rehabilitated People and suggesting ways of revision of such law. The qualitative research found this law has engendered benefits to drug users/abusers by taking them to obtain treatment and rehabilitation without being prosecuted and criminally recorded. The ex-post evaluation of the law resulted these following findings: 1) On searching side: goal, indicators or attitudes of officials among related agencies are diverse in taking drug users to obtain treatment and rehabilitation and taking legal proceeding, 2) On screening side: probably inexplicit categorization of drug taker, drug user and drug addict causes taking drug users to obtain treatment and rehabilitation not conforming to severity of drug use, 3) On treatment and rehabilitation side: the Behavioral Modification Centers for Drug Addicts admitting drug users into rehabilitation only on an occasional basis causes a gap as drug users are lack of unceasing chance for access to treatment and rehabilitation, and 4) On aftercare of rehabilitated people side: the aftercare cannot be incessantly done. Accordingly, the researcher suggested a creation of a network system for searching or identifying the drug users in communities, a development of the screening and treatment system with appropriate categorization of target groups pursuant to level of their drug involvement and a development of the prototype community of treatment and rehabilitation through the community’s participation.

Keywords: Ex-post Evaluation of the Law, Rehabilitation of the Drug Addicts, Law on Narcotics, Notification of the National Council for Peace and Order No. 108/2557