การพัฒนาธรรมนูญชุมชนด้านสุขภาวะผู้สูงอายุในตำบลตลาดใหม่ อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง The Community Charter Development on the Elderly’s Wellness at Talat Mai Sub-district, Wiset Chai Chan District, Ang Thong Province

     การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วมนี้เกิดจากความต้องการของพื้นที่ มีวัตถุประสงค์หลักเพื่อพัฒนาธรรมนูญชุมชนด้านสุขภาวะของผู้สูงอายุในตำบลตลาดใหม่ อำเภอวิเศษชัยชาญ จังหวัดอ่างทอง เครื่องมือวิจัย ได้แก่ แบบสอบถามกึ่งโครงสร้างใช้ในการสนทนากลุ่มระหว่างผู้สูงอายุ จำนวน 15 คน เพื่อรวบรวมข้อมูลทั่วไป ความรู้ และความคิดเห็นเกี่ยวกับสุขภาวะผู้สูงอายุ และแนวคำถามกับการสัมภาษณ์เชิงลึกกับมีส่วนได้ส่วนเสีย 10 คน เพื่อรวบรวมข้อมูลและแผนงานด้านผู้สูงอายุ หลังจากนั้นจึงจัดเวทีชุมชน 3 เวที มีวัตถุประสงค์ต่างกัน ดังนี้ 1) เวทีจัดตั้งคณะกรรมการ 2) เวทีวางแผนกำหนดทิศทางอนาคต ข้อตกลงของชุมชน และจัดทำแผนปฏิบัติการ กับ 3) เวทีประกาศธรรมนูญพร้อมคืนข้อมูลสู่ชุมชน กลุ่มเป้าหมาย ได้แก่ ผู้สูงอายุเวทีละ 32 คน ทั้ง 3 เวทีจะมีผู้สูงอายุจากการสัมภาษณ์เชิงลึกร่วมด้วย

     ผลการศึกษา การพัฒนาธรรมนูญด้านสุขภาวะของผู้สูงอายุประกอบด้วยหมวดธรรมนูญ 5 หมวดหลัก 23 ข้อปฏิบัติ แสดงชัดเจนว่า ผู้สูงอายุมีความต้องการด้านการเสริมสร้างสุขภาพ ด้านส่งเสริมการอยู่ร่วมกัน และความสัมพันธ์ในชุมชนมากที่สุด รองลงมา คือ ด้านการส่งเสริมการศึกษาและการเรียนรู้ตลอดชีวิต และด้านการปรับปรุงสิ่งแวดล้อมที่เอื้อต่อการดำรงชีวิตของผู้สูงอายุ ด้านที่ได้รับความสนใจน้อยที่สุด คือ ด้านการเสริมสร้างเศรษฐกิจและรายได้ และในหมวดนี้ ไม่รับรองข้อปฏิบัติที่ 12 ว่าด้วย ส่งเสริมการออมในรูปแบบต่างๆ เนื่องจากที่ผ่านมากิจกรรมดังกล่าวไม่ประสบความสำเร็จ ข้อเสนอแนะจากการวิจัย ได้แก่ ควรมีการประเมินผลการนำข้อปฏิบัติไปใช้ในชุมชนในมิติความสำเร็จทางสังคม เศรษฐกิจ สุขภาพ และการเมือง ข้อเสนอเพื่อการพัฒนาพื้นที่ คือ ควรนำธรรมนูญที่ได้ในครั้งนี้เสนอเป็นข้อเสนอแนะในการดำเนินงานเกี่ยวกับผู้สูงอายุในระดับจังหวัดและเผยแพร่สู่สมัชชาสุขภาพของประเทศไทย เพื่อความต่อเนื่องในการดำเนินการพัฒนา

คำสำคัญ: ธรรมนูญชุมชน  สุขภาวะผู้สูงอายุ  การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม

     This participatory action research is conducted due to the area demand with the main purpose of developing the community charter on the elderly’s wellness at Talat Mai Sub-district, Wiset Chai Chan District, Ang Thong Province. The study tools include semi-structured interview using with the 15 elderlies in order to collect general information, knowledge, and opinions on elderlies’ wellness; and the question approaches using with 10 stakeholders in order to collect information and plans about elderlies. Then, the study holds 3 community forums with different purposes: 1) the committee appointment forum; 2) future direction planning, community agreement and workshop planning forum; and 3) announcement of charter forum. The target group includes 32 elderlies participating in each forum and in-depth interview.

     The results of the study obviously reveal the community charter development on the elderly’s wellness, which consists of 5 major categories and 23 procedures, that the elderlies are in need of health promotion, staying-together promotion, and community relationship the most. The following parts are education and live-long learning promotion and environment improvement for elderlies’ living. The least being interested in is found the economy and income promotion in which does not support the Article 12 of the procedure - the saving promotion. Due to the fact that the previous activities have been unsuccessful, the study suggests that there ought to be the evaluation of procedures application in the dimensions of social, economic, and political success. The suggestion for area development is to apply the charter from this study as the accommodation for provincial elderly-operation and distribution to Thai Health Assembly for the benefit of continuous development.

Keywords: Community Charter, Elderly’s Wellness, Participatory Action Research