การศึกษาวิจัยแนวทางการใช้ประโยชน์ที่ดินของประเทศไทยรองรับการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน Thailand’s Land Use Planning Guidelines to Serve AEC Integration

          โครงการวิจัยนี้ศึกษาความต้องการแรงงานในพื้นที่ที่มีความต้องการด้านที่อยู่อาศัยตามนโยบายการพัฒนาพื้นที่ของรัฐบาล โดยวิเคราะห์ข้อดี ข้อด้อย โอกาส และอุปสรรคของการบริหารจัดการที่ดินและผลกระทบจากการเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน เพื่อจัดทำข้อเสนอเชิงนโยบายแนวทางการใช้ประโยชน์ที่ดินสำหรับประเทศไทย โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางพฤติกรรมศาสตร์และสังคมศาสตร์แบบผสานวิธีเชิงปริมาณ และเชิงคุณภาพในพื้นที่เป้าหมาย คือ ตาก สงขลา สระแก้ว มุกดาหาร เชียงราย กาญจนบุรี และพิษณุโลก รวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้อง การสังเกต และการสัมภาษณ์เชิงลึก ผลการศึกษา พบว่า เศรษฐกิจในพื้นที่เป้าหมายมีแนวโน้มที่เติบโตขึ้นด้วยปัจจัยสำคัญ คือ มูลค่าผลิตภัณฑ์มวลรวมเพิ่มขึ้น มูลค่าการค้าชายแดนสูงขึ้น ยุทธศาสตร์การพัฒนาพื้นที่และโครงสร้างพื้นฐานในพื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษ รวมทั้งการพัฒนาเส้นทางและระบบคมนาคมขนส่ง แต่การบริหารจัดการที่ดินยังขาดเอกภาพ ระบบเอกสารสิทธิ์ไม่เป็นมาตรฐานเดียวกัน การถือครองที่ดินกระจุกตัวอยู่ในภาครัฐ กลุ่มทุนขาดการวางแผน และการถือครองที่ดินแอบแฝงคนต่างด้าว และข้อเสนอเชิงนโยบาย คือ รัฐบาลควรสร้างโอกาสและความเป็นธรรมในการถือครองและใช้ประโยชน์ที่ดิน ยกระดับความสามารถในการใช้ที่ดิน และปรับระบบการจัดการที่ดินอย่างยั่งยืน

คำสำคัญ: การใช้ประโยชน์ที่ดิน  การถือครองที่ดิน  พื้นที่เขตเศรษฐกิจพิเศษ

          This research studied labor demand in areas wiht housing needs in accordance with Thai government’s land development policy by analyzing strengths, weaknesses, opportunities and threats of land management and effects from AEC integration. It aimed to outline policy suggestions on land utilization in Thailand. The research was conducted with the mixed method of behavioral science research and social sciences methods, as well as quantitative and qualitative methods, in target provinces: Tak, Songkhla, Sakaew, Mukdaharn, Chiangrai, Kanchanaburi and Phitsanulok. The findings revealed that the economy in the target areas had the tendency to expand and grow due to influential factors: increase in gross provincial products, trade value rise at the boundary, area development strategies, infrastructure development in the special economic zones, and development of communication routes and transportation systems. However, it was found that land administration and management still lacked operational units; rights document systems were of many standards; most lands were in the possession of public sectors and capitalist groups; there were lacks of planning and supervision; and covert land possession of aliens. The policy suggestions are to provide opportunity and fairness in land tenure and land use, enhance land-use efficiency and improve land management systems sustainably.

Keywords: Land Use, Land Tenure, Special Economic Zone