การพึ่งตนเองของวิสาหกิจชุมชน: กรณีศึกษา วิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรพื้นบ้านนาโพธิ์ ตำบลท่าแร้ง อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี/Self-Reliance of Community Enterprise: Case Study of Ban Na Pho Native Medicinal Plants Processing Community Enterprise, ThaRaeng Sub-District, Ban Laem District, Phetchaburi Province

     การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ ดังนี้ 1) เพื่อศึกษาการพึ่งตนเองของวิสาหกิจชุมชนแปรรูปสมุนไพรพื้นบ้านนาโพธิ์ ตำบลท่าแร้ง อำเภอบ้านแหลม จังหวัดเพชรบุรี ตามตัวแบบ TERMS Model 2) เพื่อเสนอแผนภูมิแบบจำลองการพึ่งตนเองของวิสาหกิจชุมชนนี้ เก็บรวบรวมข้อมูลโดยการศึกษาเอกสาร การสังเกต และการสัมภาษณ์เชิงลึกกับประธาน เลขานุการ และสมาชิกกลุ่ม ตรวจทานความถูกต้องของข้อมูลโดยใช้ Triangular Techniques และวิเคราะห์ข้อมูลด้วยระเบียบวิธีเชิงคุณภาพผลวิจัย พบว่า 1) การพึ่งตนเองทางด้านเทคโนโลยี กลุ่มใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นจากการถ่ายทอดของบรรพบุรุษควบคู่ไปกับการใช้เทคโนโลยีสมัยใหม่อย่างสมดุล มาพัฒนาเป็นผลิตภัณฑ์จากสมุนไพรได้ 5 กลุ่มผลิตภัณฑ์ และกลุ่มได้สร้างความเชื่อมั่นในผลิตภัณฑ์ของกลุ่มโดยการขอรับรองมาตรฐานการผลิตตามหลักเกณฑ์และวิธีการที่ดีในการผลิต (GMP) และมาตรฐานเลขสารบบอาหาร (อย.) 2) การพึ่งตนเองทางด้านเศรษฐกิจ กลุ่มมีการซื้อขายพืชสมุนไพรภายในชุมชนและกลุ่มได้เปิดโอกาสให้สมาชิกนำผลิตภัณฑ์ของกลุ่มไปจำหน่ายต่อ เพื่อเป็นการสร้างรายได้และเกิดประโยชน์ร่วมกันระหว่างสมาชิกและกลุ่ม 3) การพึ่งตนเองด้านทรัพยากรธรรมชาติที่มีอยู่ในชุมชน โดยกลุ่มจะมีการปลูกพืชสมุนไพรไว้ใช้เองเป็นหลัก มีการถ่ายทอดความรู้ให้กับคนในชุมชน มีการจัดตั้งศูนย์เรียนรู้ และมีการซื้อสมุนไพรจากภายนอกชุมชน ถ้าสมาชิกกลุ่มและคนในชุมชนไม่สามารถผลิตสมุนไพรชนิดนั้นได้ด้วยตนเอง 4) การพึ่งตนเองทางด้านจิตใจ กลุ่มมีจิตใจที่แน่วแน่ที่ไม่ใช้สารเคมีในการผลิตสมุนไพรสมาชิกมีจิตใจที่เอื้อเฟื้อและเสียสละเพื่อส่วนรวม 5) การพึ่งตนเองทางด้านสังคม โดยการช่วยเหลือซึ่งกันภายในชุมชน ด้วยการสร้างอาชีพให้กับสมาชิกและคนในชุมชน

     The objectives of this research were: 1) to study the self-reliance of Ban Na Pho Native Medicinal Plants Processing Community Enterprise, ThaRaeng sub-district, Ban Laem district, Phetchaburi province under the TERMS Model, and 2) to present the self-reliance model of this community enterprise. Data were collected by using document studies, observation, and in-depth interview with the chairman, secretary, and group members. Data were validated by employing the Triangular Techniques and were analyzed by qualitative methods. Research findings revealed that 1) self-reliance in technology of this group was the well-balanced combination between the local wisdom transferred from group members’ ancestors and the modern technology to develop into five categories of medicinal plant products under the Good Manufacturing Practice (GMP), and the Food and Drug Standard. 2) Self-reliance in economy of this group consisted of selling and purchasing medicinal plants from inside the community. Group members were allowed to sell group products for generating their income and mutual benefits between them and their group. 3) Self-reliance in natural resources within the community of this group was mainly by group members growing their own medicinal plants, transferring knowledge to people in the community, organizing a learning center, and purchasing medicinal plants from outside community if group members and local residents were unable to produce those plants by themselves. 4) Self-reliance in mind of this group was self-determination for not using the chemical substance to grow medicinal plants. Members had the generosity and spirit of sacrifice for the whole community. 5) Self-reliance in society of this group was to help each other in the community create jobs for group members and local residents.