การสร้างความมั่นคงทางอาชีพและรายได้ของวิสาหกิจชุมชนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้: กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน 6 กลุ่ม ในจังหวัดปัตตานี ยะลา และนราธิวาส Creating Job Security and Income for Community Enterprises in Three Southern Border Provinces: A Case Study of Six Community Enterprise Groups in Pattani, Narathiwat, and Yala Provinces

          การศึกษาวิจัยนี้เป็นส่วนหนึ่งของดุษฏีนิพนธ์ระดับปริญญาเอก เรื่อง “การสร้างความมั่นคงทางอาชีพและรายได้ของวิสาหกิจชุมชนในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้: กรณีศึกษาวิสาหกิจชุมชน 6 กลุ่มในจังหวัดปัตตานี ยะลาและนราธิวาส” เป็นการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางในการพัฒนาการสร้างความมั่นคงในการประกอบอาชีพและการมีรายได้ของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนภายใต้สถานการณ์ความรุนแรงในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ รวมทั้งศึกษาความต้องการเชิงนโยบายด้านเศรษฐกิจของกลุ่มวิสาหกิจชุมชนสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ โดยเก็บข้อมูลภาคสนามจากวิสาหกิจชุมชน 6 กลุ่ม ในจังหวัด ปัตตานี ยะลา และนราธิวาส รวมทั้งจากองค์กรภาคีทั้ง 4 หน่วยงาน จากภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม และภาคการศึกษาหรือองค์กรศาสนา โดยใช้เครื่องมือการเก็บข้อมูลแบบการสัมภาษณ์เจาะลึก (In-depth Interview) และการสนทนาแบบกลุ่ม (Focus Group) และออกแบบโครงสร้างของข้อคําถามที่สามารถนําไปใช้ในกระบวนการสัมภาษณ์แบบกึ่งโครงสร้าง และนำมาวิเคราะห์ข้อมูล เป็นการวิเคราะห์เนื้อหาและการตีความ โดยพิจารณาประเด็นหลักที่พบในข้อมูลที่ได้รับจากการสัมภาษณ์ มาพิจารณาแบ่งแยกออกเป็นประเด็นย่อยและหัวข้อย่อย

          ผลการศึกษาวิจัยได้แสดงให้เห็นถึงพัฒนาการของการสร้างอาชีพและรายได้ของวิสาหกิจชุมชน กระบวนการทำงานและกลยุทธ์ในการสร้างความเข้มแข็งของประธานและสมาชิกกลุ่มวิสาหกิจชุมชน และการใช้ภูมิปัญญา รวมทั้งองค์ความรู้ของกลุ่มในการสร้างสรรค์ผลิตภัณฑ์ และการใช้ทรัพยากรในชุมชนเพื่อให้วิสาหกิจชุมชนมีรายได้อย่างต่อเนื่องและมั่นคง อีกทั้งการมีส่วนร่วมของหน่วยงานภาคีที่เกี่ยวข้องทั้งหน่วยงานภาครัฐ ภาคเอกชน ภาคประชาสังคม ภาคการศึกษาหรือศาสนา ซึ่งเป็นส่วนสำคัญในแต่ละด้านที่ช่วยส่งเสริมให้กลุ่มวิสาหกิจชุมชนมีความเข้มแข็งมั่นคงภายใต้สถานการณ์ปัจจุบัน ซึ่งแสดงให้เห็นว่าวิสาหกิจชุมชนจะมีความมั่นคงในด้านอาชีพและการมีรายได้นั้น ต้องอาศัยความร่วมมือจากภาคส่วนต่างๆ นอกเหนือจากการดำเนินงานเพียงลำพังของวิสาหกิจชุมชน และการประยุกต์ใช้ทรัพยากรที่เหมาะสมกับบริบทของพื้นที่ อันเป็นแนวทางที่เหมาะสมสอดคล้องกับบริบททางวัฒนธรรมในสามจังหวัดชายแดนภาคใต้ และเห็นถึงความสำคัญของการรวมกลุ่มอาชีพในรูปแบบของวิสาหกิจชุมชนในพื้นที่สามจังหวัดชายแดนภาคใต้ ที่สอดคล้องกับบริบทพื้นที่ในความหลากหลายทางวัฒนธรรม และวิธีการในการสร้างรายได้ท่ามกลางพื้นที่ซึ่งมีสถานการณ์ขัดแย้งรุนแรงที่ยังคงเกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง

คำสำคัญ: วิสาหกิจชุมชน  ความมั่นคงในด้านอาชีพและรายได้  จังหวัดชายแดนภาคใต้

          This thesis studied creating job security and income for community enterprises in three southern border provinces through a case study of six community enterprise groups in Pattani, Narathiwat, and Yala Provinces. Qualitative research was done with the goal of finding ways to improve occupational and financial security for community enterprise despite outbreaks of violence in these three southernmost provinces of Thailand. Economic community policy preferences were also examined for the three provinces. Data was collected by in-depth interviews at six community enterprises in Pattani, Narathiwat, and Yala Provinces. Samples included partners from four government departments, the private sector, and civil society, as well as educational and religious organizations. In-depth data collection methods (In-depth interviews), group discussions (Focus Group) and a structured questionnaire were used in a semi-structured interview process. The content analysis and interpretation were also employed. The main points in the information obtained from the interview were divided into sub-topics and sub-topics.

          The results showed that, to develop the outreach and income of community enterprises, its president and members created strengthening processes and strategies based on knowledge and experience of products and continuous, steady use of community resources. Relevant authorities in government agencies, the private sector, civil society, education and religion played a significant role in participatory contributions, helping to promote community enterprises. The security was currently strengthened, and this showed that community enterprises had a stable career and income. It required cooperation from various sectors apart from the operation alone of the community enterprise. The application of resources was appropriate to the context of the region in line with cultural contexts in the three southern border provinces and vital integration achieved in the form of community enterprises in three Southern Thai border provinces, corresponding to a cultural diversity context. Simultaneously, the economic situation was carefully monetized despite ongoing violent conflict in the region.

Keywords: Community Enterprise, Job Security and Income, Southern Border Provinces