“จากดั้งเดิม สู่แนวใหม่”: การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชนอย่างยั่งยืน กรณี กลุ่มประมงดอนแก้ว จังหวัดอุดรธานี “From Traditional Way to New Way”: The Sustainable Development of Community Product Case of Don Kaew Fishery Group, Udon Thani Province

     บทความวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสภาพการดำเนินการกลุ่มวิสาหกิจชุมชนประมงดอนแก้ว และเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์กลุ่มวิสาหกิจชุมชนประมงดอนแก้ว โดยมีกลุ่มเป้าหมาย คือ กลุ่มประมงดอนแก้ว จำนวน 12 คน ซึ่งใช้วิธีการเลือกแบบเจาะจง การเก็บข้อมูลใช้วิธีแบบผสม โดยเน้นการมีส่วนร่วมของกลุ่มเป้าหมาย ผลการวิจัย พบว่า สภาพการดำเนินการกลุ่มวิสาหกิจชุมชนประมงดอนแก้ว มีการแปรรูปและจำหน่ายปลาแดดเดียว ซึ่งได้เผชิญกับปัญหา ได้แก่ การตากปลาสดให้กลายเป็นปลาแดดเดียวในที่โล่งแจ้ง โดยอาศัยความร้อนจากแสงอาทิตย์เพียงอย่างเดียว ทำให้ไม่ถูกสุขอนามัย มีกลิ่นเหม็นอับ เน่าเสียเร็ว ขาดตราสินค้า ไม่มีการจัดทำแผนการตลาด หลังการดำเนินการวิจัยเพื่อพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน มีผลเป็นรูปธรรม และเกิดการเปลี่ยนแปลง 4 ประการ ดังนี้ 1) การสร้างโรงอบแห้งพลังงานแสงอาทิตย์ที่สามารถทำงานร่วมกับแก๊สปิโตรเลียมเหลวได้ เป็นระบบปิด สามารถควบคุมอุณหภูมิ และความชื้นของเนื้อปลาได้ 2) กระบวนการถนอมอาหาร ถูกสุขอนามัย และสามารถยืดระยะเวลาการเก็บรักษาได้นานขึ้น 3) การสร้างตราสินค้าและบรรจุภัณฑ์ที่เป็นเอกลักษณ์และได้มาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชน เพื่อสร้างความเชื่อมั่นต่อผู้บริโภค และ 4) การจัดทำแผนการตลาด และการขายสินค้าออนไลน์ ทำให้มีแผนการตลาดที่เหมาะสมต่อกิจการ และมีช่องทางการขายสินค้าที่เพิ่มมากขึ้น โดยทั้ง 4 ประการข้างต้น ล้วนหนุนเสริมซึ่งกันและกัน เป็นการพัฒนาผลิตภัณฑ์ให้มีศักยภาพในการแข่งขันมากยิ่งขึ้น

คำสำคัญ: การพัฒนาผลิตภัณฑ์ชุมชน  วิสาหกิจชุมชน  กลุ่มประมงดอนแก้ว  ปลาแดดเดียว

     This objectives of the research were to study the community enterprise group operation conditions and develop products for community enterprise, which the target group was Don Kaew Fishery Group were 12 people. The research used Specific selection method and using mixed methods for data collection by focusing on the participation of the target group.

     The results of the research founded that the traditional way of Don Kaew Fishery Group was the group that processed and sold sun dried fish, which the group faced the problem in drying fresh fish process to become the sun dried fish in the open air by relying on the heat from only the sun. This process caused unhygienic, bad smell, and fast spoilage. In addition, the product did not have brand, and marketing plan. After conducting research to Development of community product, the results had the concrete effects and there were four changes as follows: 1) the construction of a solar drying plant that can work with liquefied petroleum gas was a closed system, which the temperature and the moisture of the processed fish can be controlled; 2) the food preservation process was hygienic and the storage period could be extended for longer shelf life; 3) branding and packaging that had an identity and complied with community product standards in order to build the consumer confidence; and 4) creating the marketing plan and increasing product distribution via online channel, which resulted in the marketing plan that was suitable for the business and the group had more channels to sell the products. All of four reasons as mentioned previously, were integrated each other to raise the development of community products to had more competitive advantage.

Keywords: The Development of Community Product, Community Enterprise, Don Kaew Fishery Group, Sun Dried Fish